پاورپوینت جزوه مورفولوژی و تشریح گیاهی
مورفولوژی و تشریح گیاهی
رشته : زیست شناسی
تعداد واحد درسی : ۲ واحد
مولف : فریده سید مظفری
انتشارات دانشگاه پیام نور
مجری : بخشی خانیکی
پاورپوینت جزوه مورفولوژی و تشریح گیاهی
نگرشی بر گروههای اصلی گیاهان
گیاه‌شناسانی مانند تاختاجان ، کران کویست ، دالجرن ، و ویتاکر(۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰) گیاهان پریاخته‌ای را بر اساس تشکیل سیستم آوندی در گیاهان عالی و عدم وجود آن در گیاهان خشکی ابتدایی به دو گروه اصلی : گیاهان غیرآوندی و گیاهان آوندی تقسیم می‌کنند.
گیاهان غیرآوندی
این گیاهان فاقد بافتهای آوندی تمایز یافته‌اند و به عبارت دیگر، یاخته‌های تخصیص یافته‌ای جهت انتقال غذا، آب و ترکیبات کانی ندارند.
بریوفیتها
بریوفیتها نخستین گیاهان خشکی فتوتوتروف هستند که فاقد ریشه و بافتهای حقیقی هادی یا نگاهدارنده‌اند، در این گیاهان، ریزوئیدها نقش ریشه را ایفا می‌کنند تکثیر آنها به وسیله هاگ صورت می‌گیرد. خزه‌ها آشناترین بریوفیتها هستند که ساقه برگ مانند کوتاه دارند و در مکانهای سایه‌دار و مرطوب همانند کنار مرداب‌ها و چشمه‌ها و روی تنه درختان و سنگها یا خاک سایبان‌دار دیده می‌شوند.
گیاهان آوندی
گیاهان آوندی دارای سیستم هدایتی برای انتقال آب و فراورده‌های فتوسنتزی هستند. در گیاهان آوندی معمولاً اندامهایی چون ریشه، ساقه و برگ وجود دارند و معمولاً بافتهای مستحکم جهت حفاظت مکانیکی در آنها دیده می‌شوند. گیاهان آوندی به علّت این ویژگیها قادر به زیستن در خشکی هستند. بیشتر گیاهان خشکی که به گیاهان آوندی تعلق دارند، از گیاهان عالی به شمار می‌روند. اغلب گیاهان آوندی فتواتوتروف‌اند. اما بعضی از آنها گندروی یا انگل هستند.
تقسیم‌بندی گیاهان آوندی به صورت زیر است:
-بریوفیتها
o-پسیلوفیتها
o-لیکوپودیوفیتها
o- اکوئیزتوفیتها
o-پلی‌پودیوفیتها
o-سیکادوفیتها
o-ژنکگوفیتها
o- کونیفروفیتها
o گنتوفیتها
o-ماگنولیوفیتها
نهانزادان آوندی
o گیاهانی واجد ریشه، ساقه و برگ‌اند که در اندامهای آنها بافت هادی، مانند چوب و آبکش، دیده می‌شود. نهانزادان آوندی شامل چهارشاخه پسیلوفیتها، لیکوپودیوفیتها (پنجه گرگیان)، اکوئیزتوفیتها (دم اسبیان) و پلی پودیوفیتها (سرخسها) هستند.
o
شاخه پسیلوفیتها
o پسیلوفیتها ساده‌ترین گیاهان آوندی‌اند. فقط دو نجس از این گیاهان (پسیلوتوم و تمسیپتریس ) هنوز یافت می‌شوند. پسیلوتوم به عنوان گیاه گلدانی در گلخانه‌های باغ گیاه‌شناسی فراوان دیده می‌شود این گیاه دارای ساقه ساده دوشاخه‌ای زواید کوچک فلس مانند بر روی ساقه و ریزوئید به جای ریشه است.
o
شاخه لیکوپودیوفیتها (پنجه گرگیان)
o دوشاخه پنجه گرگیان و دم اسبیان زمانی به صورت درختهای بزرگ مهمترین پوشش گیاهی زمین را تشکیل می‌دادند. شاخه پنجه گرگیان شامل پنج جنس است. تشخیص پنجه گرگیان از گروههای دیگر گیاهان آوندی با توجه به ویژگیهای زیر بسیار ساده است: دارا بودن اندام تولید مثلی مخروط مانند، دستگاه آوندی، برگهایی که فقط یک رگبرگ دارند و اتصال برگ به ساقه بدون ایجاد شکاف در بافتهای آوندی ساقه.
o
شاخه اکوئیزتوفیتها (دم اسبیان)
o دم اسب که تنها جنس از شاخه دم اسبیان است. ساقه‌ای توخالی و بندبند دارد. پیرامون بندهای آن برگهای کوچک فلس مانند قرار دارند. هاگها یا یاخته‌های جنسی این گیاه درون اندامهای مخروطی شکل ویژه‌ای واقع در نوک ساقه‌های ایستاده جای دارند.
o
شاخه پلی‌پودیوفیتها (سرخسها)
o سرخسها آخرین شاخه گیاهان آوندی بدون دانه‌اند. سرخسهای کنونی عموماً گیاهانی کوچک‌اند. برگهای این گیاهان بریدگیهای عمیق دارند و از انتها باز می‌شوند. تولید مثل آنها به وسیل هاگ صورت می‌گیرد. هاگها درون هاگدان جای دارند. هاگدانها در بیشتر سرخسها به صورت گروههایی به نام هاگینه (سور ) به شکل لکه‌هایی مدور در سطح زیرین برگها گرد آمده‌اند اما در برخی از انواع آنها منفردند و یا در حاشیه برگها تشکیل می‌شوند.
o
بازدانگان
o بازدانگان گیاهان چوبی و دانه دارند که در مناطق معتدل، سرد و یا در کوهستانها می‌رویند. این گیاهان شامل چهارشاخه: ژنکگوفیتها، سیکادوفیتها، پینوفیتها و گنتوفیتها هستند.
o
شاخه ژنکگوفیتها
o ژنکگوفیتها و سیکادوفیتها دو شاخه از اولین گیاهان دانه‌داری هستند که تاکنون باقی مانده‌اند. شاخه ژنکگوفیتها تنها یک گونه دارد به نام ژنکگوبیلوبا که درختی بزرگ است. این گیاه قرنهاست که در باغچه‌های پیرامون معابد چینی کاشته شده و به علت زیبایی خیره کننده به کشورهای غربی نیز راه یافته است. ژنکگوبرگهایی شبیه به بادبزن دارد و رگبرگهای زیادی از دمبرگ انشعاب حاصل می‌کنند
o
Oشاخه سیکادوفیتها
o این شاخه دارای ۱۱ جنس است که دو تای آنها منقرض شده‌اند. سیکادهای امروزی اندازه‌های متفاوت دارند. عده‌ای کوچک و برخی به بزرگی نخل‌اند.
o
Oشاخه کونیفروفیتها (مخروطیان)
o مخروطیان مهمترین شاخه بازدانگان‌اند. برگهای سوزنی یا فلسی این گیاهان یک تا دو رگبرگ دارد. در حالی که برگهای نهاندانگان دارای رگبرگهای زیادند. همه مخروطیان دو نوع هاگ تولید می‌کنند که روی مخروطهای نر و ماده‌ای که شکل ظاهری متفاوت دارند پدید می‌آیند.
o
O شاخه گنتوفیتها
o این شاخه حد واسط بازدانگان و نهاندانگان است زیرا بعضی صفات آنها به بازدانگان و برخی دیگر به نهاندانگان شباهت دارد.سه راسته ولویچیالها ، گنتالها و افدرالها در این شاخه قرار دارند. گنتوفیستها عموماً ساقه‌های چوبی و برگهای متقابل دارند. در افدرالها برگها معمولاً تحلیل رفته است. گلها معمولاً یک جنسی و گاهی نر ـ ماده‌اند.
o
نهاندانگان ـ شاخه ماگنولیوفیتها
o این گیاهان در اقلیمهای گوناگون وجود دارند و به صورت علفی، درختچه و درخت دیده می‌شوند. ساختار ساقه آنها بر حسب محیط زیست متفاوت است. دستگاه زایشی آنها به صورت گل تکامل یافته است.
o ماگنولیوفیتها را به دو رده ماگنولیوپسیدا (دولپه‌ایها) و لیلیوپسیدا (تک لپه‌ایها) تقسیم می‌کنند.
o
یاخته گیاهی
oیاخته کوچکترین واحد ساختاری و کنشی موجودات زنده و همانند یک حجره، فضایی است که به وسیله غشایی احاطه شده است. همه یاخته‌ها به وسیله غشای سیتوپلاسمی احاطه شده‌اند که متشکل از یک لایه دو مولکولی فسفولیپید است. همه موادی که به یاخته داخل و یا از آن خارج می‌شوند باید از این غشا عبور کنند. یاخته‌های گیاهی، علاوه بر غشای سیتوپلاسمی، ضمایم دیگری در خارج آن به نامهای تیغه میانی و دیواره یاخته‌ای دارند.
o
اجزاء یاخته گیاهی
o یاخته‌های گیاهی، در عین تفاوتهای ظاهری، از نظر شکل و ساختار، ویژگیهای مشترک بسیار دارند.
o
به‌طور کلی یاخته‌ها از خارج به داخل شامل اجزای زیرند:
o 1ـ دیواره یاخته‌ای و غشای سیتوپلاسمی
o 2ـ سیتوپلاسم که خود شامل دو بخش زمینه (هیالوپلاسم) و اندامکهای مختلف مانند شبکه آندوپلاسمی، میتوکندریها، پلاستها، ریبوزومها، لیزوزومها، دستگاه گلژی، سانتریولها، واکوئلها، میکروفیلامنتها (ریز رشته‌ها) و میکروتوبولها (ریز لوله‌ها).
o 3ـ هسته که واجد ترکیبات ارثی اصلی یاخته است.
o
دیواره یاخته‌ای
o در پیرامون اغلب یاخته‌های گیاهی و بعضی از یاخته‌های جانوری دیواره‌ای به نام دیواره یاخته‌ای وجود دارد. دیواره یاخته‌ای در یاخته‌های گیاهان ساختار نسبتاً سخت سلولزی دارد و نوعی اسکلت بیرونی را به وجود می‌آورد که به این یاخته‌ها شکل هندسی و نسبتاً ثابتی می‌دهد. این دیواره که دیواره نخستین نیز نامیده می‌شود، به وسیله پروتوپلاسم زنده یاخته ایجاد می‌گردد و وجود آن اساسیترین وجه تمایز بین گیاهان و جانوران است.. هریک از دو یاخته مجاور هم دیواره نخستین را تولید می‌کند و بین آن دو، لایه بین یاخته‌ای به نام تیغه میانی مشترک بین دو یاخته وجود دارد.
o
ساختار شیمیایی دیواره یاخته‌ای
o مولکولهای سلولز سازنده اصلی این دیواره‌اند. سلولز و برخی از اجزای دیگر دیواره از هیدراتهای کربن تشکیل یافته‌اند، یعنی ترکیباتی متشکل از کربن و هیدروژن و اکسیژن، که مانند آب، تعداد اتمهای هیدروژن در آنها دوبرابر اکسیژن است.
oعلاوه بر سلولز، ترکیبات دیگری مانند پکتین، همی سلولز و لیگنین نیز در دیواره یاخته‌ای وجود دارند. برخی دیواره‌ها، علاوه بر مواد نامبرده، واجد مواد چربی نظیر سوبرین و مومهاست.
o
تبادل مواد از خلال دیواره یاخته‌ای
o دیواره یاخته گیاهی سطح ممتدی نیست بلکه منافذی با اندازه‌های متفاوت، آن را سوراخ می‌کنند. در محل این منافذ سیتوپلاسم دو یاخته مجاور مستقیماً با یکدیگر در ارتباط‌اند. این ارتباط در اثر رشته‌های لوله‌ای سیتوپلاسمی بسیار نازک به نام پلاسمودسمها برقرارمی‌شود. به علت وجود این منافذ در دیواره‌های سلولزی، انتشار و مبادله مواد بین یاخته‌ها در بافتهای گیاهی با سرعت و سهولت صورت می‌گیرد.
o
Oساختار منفذ
o بخشهای خاصی از دیواره یاخته حتی بعد از تشکیل دیواره پسین نازک باقی می‌مانند، یعنی فقط از مواد دیواره نخستین تشکیل می‌شوند. این نواحی را که به شکلهای مختلف دیده می‌شوند منفذ گویند. منفذ معمولاً به ناحیه‌ای گفته می‌شود که تبادلات مواد بین دو یاخته از آن طریق انجام گیرد. تراکم رشته‌های سیتوپلاسمی به نام پلاسمودسمها در محل این منافذ دلیل دیگری بر ارتباط یاخته‌ها از طریق منافذ است. به‌طور کلی هر منفذ مکمل خود را در دیواره یاخته مجاور در مقابل خود دارد .
o
Oتغییرات شیمیایی دیواره یاخته (تغییرات پسین)
o دیواره نخستین در یاخته‌های جوان از پکتوسلولز تشکیل شده است. در بعضی گیاهان حالت سلولزی تا آخر عمر یاخته باقی می‌ماند، ولی در اکثر گیاهان غشای سلولزی به علت نیاز یاخته دچار تغییرات ویژه‌ای می‌گردد و این تغییرات پس از پیدایش ویژگیهای بافتی ظاهر می‌شود. بعضی از این تغییرات بر اساس دگرگونی شیمیایی ترکیبات ابتدایی انجام می‌گیرند (تشکیل صمغها، لعابها).
o
Oتغییرات شیمیایی دیواره یاخته دو منظور صورت می‌پذیرند:
o 1ـ سخت شدن دیواره به منظور استحکام بخشیدن به یاخته.
o 2ـ کاهش تراوایی.
o
Oچوبی شدن دیواره یاخته
oاین عمل سبب استحکام یاخته می‌شود. ممکن است در این روند همه دیواره یاخته چوبی شود، مانند اسکلرانشیم ، و یا اینکه قسمتی از آن چوبی گردد، بدین سان که مواد چوبی از داخل بر روی دیواره نخستین رسوب می‌کنند، مانند آوندهای چوبی. به هرحال چوبی شدن از تیغه میانی آغاز می‌شود و به غشای پسین می‌رسد. این عمل در تیغه میانی و دیواره نخستین شدیدتر صورت می‌گیرد، مانند عناصر پارانشیم چوبی .
o
کانی شدن دیواره یاخته
oاین عمل سبب استحکام یاخته و کاهش میزان نفوذ آن می‌گردد در این روند نمکهای مختلفی چون نمکهای کلسیم و سیلیس در سطح درونی غشا به صورت بلور رسوب می‌کنند.
o
آهکی شدن دیواره یاخته
o آهک یا کربنات کلسیم معمولاً در دیواره یاخته‌های بشره یا بخش زیر بشره (هیپودرم) رسوب می‌کند. این عمل بیشتر در نهاندانگان مانند تیره کدو و گاوزبان دیده می‌شود. رسوب کربنات کلسیم در جلبک قرمزی به نام لیتوتامنیون به حدی زیاد است که جلبک را به شکل سنگ درمی‌آورد و به همین علت ریسه‌های جلبک مزبور شکننده‌اند. یاخته‌ای که آهکی می‌شود اصطلاحاً لیتوسیست و رسوب داخل آن را سیستولیت گویند. یاخته‌های محتوی سیستولیت معمولاً از سایر یاخته‌های بشره درشت ترند.
o
سیلیسی شدن دیواره یاخته
o آهک یا کربنات کلسیم معمولاً در دیواره یاخته‌های بشره یا بخش زیر بشره (هیپودرم) رسوب می‌کند. این عمل بیشتر در نهاندانگان مانند تیره کدو و گاوزبان دیده می‌شود. رسوب کربنات کلسیم در جلبک قرمزی به نام لیتوتامنیون به حدی زیاد است که جلبک را به شکل سنگ درمی‌آورد و به همین علت ریسه‌های جلبک مزبور شکننده‌اند. یاخته‌ای که آهکی می‌شود اصطلاحاً لیتوسیست و رسوب داخل آن را سیستولیت گویند. یاخته‌های محتوی سیستولیت معمولاً از سایر یاخته‌های بشره درشت ترند.
o
کاهش تراوایی دیواره یاخته
o کاهش تراوایی یا ناتراوا شدن به کمک کوتین، سوبرین و یا مومها انجام می‌گیرد.
oالف) کوتینی شدن ـ این پدیداغلب‌درغشای‌بیرونی‌یاخته‌های‌بشره‌ای برگ وساقه‌صورت می‌گیرد. نتیجه این عمل کاهش تراوایی و افزایش مقاومت یاخته در برابر عوامل بیرونی است.
oب) مومی شدن ـ ذرات موم در سطح بیرونی بشره برگ و ساقه‌و حتی میوه برخی از گیاهان و دانه‌های گرده آنها، روی پوستک قرار می‌گیرد. موم کدر است لذا رنگ اندامهای هوایی را کمی مات می‌کند.
oج) چوب پنبه‌ای شدن ـ در این فرایند مواد چوب پنبه‌ای در قسمت داخلی غشای نخستین یاخته‌های بشره‌ای رسوب می‌کند و به طرف غشای پسین پیش می‌رود و به‌تدریج جانشین این غشا می‌گردد. با افزایش ضخامت چوب پنبه، تراوایی یاخته کاهش می‌یابد .
o
تغییرات تیغه میانی دیواره یاخته
oاین تیغه از ترکیبات پکتیکی تشکیل شده که در آب غیرمحلول‌اند و تحت تأثیر آنزیمها به صورت محلول درمی‌آیند. این محلول رطوبت را شدیداً جذب کرده حالت لعابی یا ژله‌ای پیدا می‌کند که به دو صورت دیده می‌شود:
oـ موسیلاژها: لعابهایی هستند که هم می‌توانند در داخل یاخته نفوذ کنند و هم بین یاخته‌ها قرار گیرند.
o ـ صمغها: اگر فراورده‌های ترکیبات پکتیکی بیش از حد معمول باشند در درون بافتها ذخیره می‌شوند و در اثر افزایش تراکم آنها تعداد نسبتاً زیادی از یاخته‌ها تخریب شده و جای آنها به صورت حفره‌های پر از ماده ژله‌ای درمی‌آید که پس از خارج شدن از گیاه خشک و سخت می‌شوند و به صورت صمغ درمی‌آیند (مانند صمغ عربی).
غشای سیتوپلاسمی
o در سطح خارجی اغلب یاخته‌های جانوری و در درون دیواره سلولزی اکثر یاخته‌های گیاهی غشایی به ضخامت ۷۵ آنگستروم وجود دارد که از یک طرف با خارج و از طرف دیگر با محتویات درون یاخته در ارتباط دائمی است، این غشا از یک لایه «دومولکولی فسفولیپید» تشکیل شده است همه موادی که به یاخته داخل یا از آن خارج می‌شوند باید از این غشا عبور کنند. پروتئینهای مختلفی که در میان لایه‌های فسفولیپیدی وجود دارند برای عبور مولکولهای ویژه نقش حامل را ایفا می‌کنند.
o
سیتوپلاسم
o سیتوپلاسم شامل تشکیلات یاخته‌ای است که داخل غشای سیتوپلاسمی (پلاسمایی) و خارج هسته قرار دارد. سیتوپلاسم ساختاری نیمه شفاف، بی‌شکل و تقریباً یکنواخت دارد. خاصیت انکسار آن کمی بیش از آب است. سیتوپلاسم، پس از مرگ، با رنگهای اسیدی انیلین رنگ می‌گیرد، یعنی اسیدوفیل است (به استثنای بعضی نواحی بسیار غنی از ریبوزومها که بازوفیل‌اند)، برعکس سیتوپلاسم زنده تقریباً خنثی است. زمینه سیتوپلاسم یا به عبارت بهتر، اساسیترین قسمت محیط واقعی داخل یاخته را هیالوپلاسم گویند، زیرا اکثر اعمال بیوسنتزی یاخته در همین زمینه صورت می‌گیرد.
برچسب هاآزمایشگاه تشریح مورفولوژی گیاهی, آزمایشگاه تشریح و مورفولوژی گیاهی, پاورپوینت تشریح و مورفولوژی گیاهی,پاورپوینت جزوه مورفولوژی و تشریح گیاهی, پایان نامه مورفولوژی و تشریح گیاهی, پروژه مورفولوژی و تشریح گیاهی,تحقیق درباره مورفولوژی و تشریح گیاهی, تحقیق مورفولوژی و تشریح گیاهی, تشریح گیاهی, تشریح و مورفولوژی گیاهی پیام نور, تشریح و مورفولوژی گیاهی چیست, تشریح و مورفولوژی گیاهی سید مظفری, تشریح و مورفولوژی گیاهی.ppt, جزوه آزمایشگاه تشریح و مورفولوژی گیاهی, جزوه درباره مورفولوژی و تشریح گیاهی, جزوه مورفولوژی و تشریح گیاهی, خلاصه درس تشریح و مورفولوژی گیاهی پیام نور, دانلود پاورپوینت تشریح و مورفولوژی گیاهی, دانلود رایگان نمونه سوالات تشریح و مورفولوژی گیاهی پیام نور, دانلود کتاب آزمایشگاه تشریح و مورفولوژی گیاهی, دانلود کتاب تشریح و مورفولوژی گیاهی فریده دخت سید مظفری, دانلود مورفولوژی و تشریح گیاهی,دانلود نمونه سوال تشریح و مورفولوژی گیاهی پیام نور, سوالات تشریح و مورفولوژی گیاهی پیام نور, قیمت کتاب تشریح و مورفولوژی گیاهی, کتاب آزمایشگاه تشریح و مورفولوژی گیاهی,کتاب تشریح مورفولوژی گیاهی, کتاب تشریح و مورفولوژی گیاهی, کتاب تشریح و مورفولوژی گیاهی پیام نور, کتاب تشریح و مورفولوژی گیاهی فریده دخت سید مظفری, گزارش کار آزمایشگاه تشریح و مورفولوژی گیاهی پیام نور, گزارش کار تشریح و مورفولوژی گیاهی, مقاله درباره مورفولوژی و تشریح گیاهی, مقاله مورفولوژی و تشریح گیاهی, مورفولوژی,مورفولوژی و تشریح گیاهی, نمونه سوال تشریح و مورفولوژی گیاهی پیام نور با جواب, نمونه سوال کتاب تشریح و مورفولوژی گیاهی, نمونه سوالات تشریح مورفولوژی گیاهی پیام نور, نمونه سوالات تشریح و مورفولوژی گیاهی پیام نور, نمونه سوالات درس تشریح و مورفولوژی گیاهی پیام نور